Η ΤΡΙΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΟΠΙΣΘΟΔΡΟΜΙΚΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ- ΜΕΡΟΣ 3o: 10 ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ

    Στο 1ο και στο 2ο μέρος της  τριλογίας ανάδειξης των σοβαρών ζητημάτων του οπισθοδρομικού Συντάγματος της Ελλάδος παρουσιάσθηκαν δέκα απαράδεκτες διατάξεις οι οποίες χρήζουν ριζικής αναμόρφωσης και δέκα κραυγαλέες ελλείψεις του .  Η τριλογία ολοκληρώνεται με την ανάδειξη δέκα προβληματικών ρυθμίσεων που εμπεριέχονται στο ισχύον Σύνταγμα και αποτελούν , ή δύνανται να αποτελέσουν αιτίες δεινών:

     1. Ο τρόπος συγκρότησης των ανεξάρτητων αρχών: Το άρ. 101Α  του Συντάγματος ορίζει ότι η επιλογή των προσώπων που στελεχώνουν τις ανεξάρτητες αρχές γίνεται από την διάσκεψη των προέδρων της Βουλής, με αυξημένη πλειοψηφία των 4/5 των μελών της. Η απαίτηση τόσο μεγάλης πλειοψηφίας οδήγησε ουσιαστικά σε αδυναμία συγκρότησης ανεξάρτητων αρχών επειδή δεν συμφωνούσαν τα πολιτικά κόμματα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η αδυναμία συγκρότησης του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης που είχε ως αποτέλεσμα να λειτουργούν τηλεοπτικοί και ραδιοφωνικοί σταθμοί ανεξέλεγκτα, δίχως άδεια λειτουργίας, χωρίς να καταβάλλουν ούτε ένα ευρώ για τις κρατικές συχνότητες και κατά παράβαση του νόμου. Τα στελέχη των ανεξάρτητων αρχών πρέπει να επιλέγονται με κλήρωση μεταξύ των προσώπων που διαθέτουν τα προσόντα που ορίζει ο νόμος.

     2. Η διαδικασία προαγωγών και μεταθέσεων των δικαστών: Το Σύνταγμα, στο άρ. 90, το οποίο αναφέρεται στην σταδιοδρομία των δικαστών, δεν ορίζει ότι οι προαγωγές και οι μεταθέσεις τους πρέπει να γίνονται με συγκεκριμένα αξιοκρατικά κριτήρια. Η παράλειψη αυτή αφήνει τους δικαστές εκτεθειμένους σε πιέσεις που σχετίζονται με μη προαγωγή ή δυσμενή μετάθεση οι οποίες απειλούν την ανεξαρτησία τους. Το Σύνταγμα οφείλει να προστατέψει πραγματικά την ανεξαρτησία των δικαστών και τούτο μπορεί να συμβεί μόνο εάν αισθάνονται ότι η μεν προαγωγή τους θα βασίζεται σε αντικειμενικά κριτήρια, η δε μετάθεσή τους θα διενεργείται  κατ' αρχήν μόνο κατόπιν δικής τους αιτήσεως, όπως συμβαίνει στην Ιταλία, όπου ισχύει το αμετάθετο των δικαστών.   

    3. Το άρ. 89 περί ασυμβίβαστου των δικαστών:Το άρ. 89 Σ ορίζει αρχικώς ότι απαγορεύεται στους δικαστικούς λειτουργούς να παρέχουν άλλη μισθωτή εργασία, ή να ασκούν άλλο επάγγελμα (παρ.1), στην συνέχεια όμως επιτρέπει να μετέχουν σε νομοπαρασκευαστικές επιτροπές ή σε συμβούλια ή επιτροπές πειθαρχικού ή ελεγκτικού χαρακτήρα (παρ.3).Αυτή η διάταξη αφήνει περιθώρια για σχέσεις διαπλοκής μεταξύ δικαστικής και νομοθετικής ή εκτελεστικής εξουσίας με αντάλλαγμα τοποθετήσεις στις εν λόγω επιτροπές έναντι ισχυρών  οικονομικών απολαβών. Είναι προτιμότερη μία ρητή διάταξη η οποία να ορίζει ότι οι δικαστικοί λειτουργοί απαγορεύεται να παρέχουν οποιαδήποτε άλλη υπηρεσία και να μετέχουν σε οποιαδήποτε επιτροπή που θα συστήνεται από την βουλή ή από την διοίκηση.

  4. Η αποδυνάμωση του θεσμού των ενόρκων:  Οι ένορκοι, δηλαδή οι λαϊκοί δικαστές, αποτελούν θεσμό με ιδιαίτερη εφαρμογή κυρίως στις ΗΠΑ και σε χώρες του αγγλοσαξωνικού δικαίου. Το γεγονός ότι οι ένορκοι επιλέγονται με κλήρωση και δεν είναι γνωστοί παρά λίγο πριν την δίκη αποδυναμώνει την πιθανότητα διαπλοκής τους με παράγοντες της δίκης και ενισχύει την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης. Το ελληνικό Σύνταγμα υποβαθμίζει τον θεσμό των ενόρκων καθώς προβλέπει στο άρ. 97, όχι αμιγή ορκωτά, αλλά μικτά ορκωτά δικαστήρια αποτελούμενα από ενόρκους και τακτικούς δικαστές και μόνο για την εκδίκαση κακουργημάτων. Η αοριστία και οι ελλείψεις της συγκεκριμένης διάταξης παρείχαν την ευκαιρία στην νομοθεσία να υποβαθμίσει ακόμη περισσότερο τον ρόλο των ενόρκων, περιορίζοντας την συμμετοχή τους σε λίγα κακουργήματα και χωρίς αμοιβή. Απαιτείται αναβάθμιση του θεσμού με την πρόβλεψη αμιγώς ορκωτών δικαστηρίων, τα οποία θα δικάζουν συγκεκριμένες κατηγορίες εγκλημάτων  και την θέσπιση αμοιβής ανάλογης των δικαστών για την συμμετοχή σε αυτά προκειμένου ο πολίτης να έχει κίνητρο να συμμετέχει.

    5. Συνταγματική απαγόρευση αξιοποίησης παρανόμως αποκτηθέντων αποδεικτικών μέσων: Το άρ. 19 παρ. 3 του Συντάγματος ορίζει ότι απαγορεύεται η χρήση αποδεικτικών μέσων που έχουν αποκτηθεί κατά παράβαση των διατάξεων των άρ. 19 , 9 και 9Α που προστατεύουν το απόρρητο της επικοινωνίας, την ιδιωτική ζωή και τα λεγόμενα προσωπικά δεδομένα. Χάρη σε αυτή την απαγόρευση δεν είναι δυνατή η αξιοποίηση σε δικαστήριο της λεγόμενης λίστας Λαγκάρντ και άλλων λιστών.

    6. Το άρ. 28 παρ.3: Το Σύνταγμα ορίζει ότι με νόμο που ψηφίζεται από την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών η Ελλάδα μπορεί "να αποφασίζει περιορισμούς στην εθνικής της κυριαρχία, εφόσον αυτό υπαγορεύεται από σπουδαίο εθνικό συμφέρον, δεν θίγει τα δικαιώματα του ανθρώπου και τις βάσεις του δημοκρατικού πολιτεύματος και γίνεται με βάση τις αρχές της ισότητας και τον όρο της αμοιβαιότητας."Με βάση αυτή την διάταξη και χωρίς να το αποφασίσουν οι πολίτες , η βουλή, με πλειοψηφία μόλις 151 βουλευτών, μπορεί να αποφασίσει περιορισμούς στην εθνική κυριαρχία της χώρας. Οι όροι που θέτει το άρ. 28 παρ.3 δεν αρκούν για να καταστήσουν ανεκτή την εν λόγω διάταξη, δεδομένου μάλιστα ότι την συνδρομή τους την αποφασίζει και πάλι η βουλή. Οι περιορισμοί της εθνικής κυριαρχίας θα πρέπει να αποφασίζονται μόνο από τους πολίτες με δημοψήφισμα. 

   7. 'Αρ. 28 παρ.2: Ομοίως και η διάταξη του άρ.28 παρ.2 η οποία παρέχει το δικαίωμα στην βουλή , με πλειοψηφία 3/5, να παραχωρήσει σε διεθνείς οργανισμούς (λ.χ. Ε.Ε) αρμοδιότητες που προβλέπονται από το Σύνταγμα δεν μπορεί να είναι ανεκτή χωρίς επικύρωση της απόφασης από τους πολίτες, όπως συμβαίνει σε πλείστες άλλες χώρες που έθεσαν τις συνθήκες της Ε.Ε στην κρίση των πολιτών τους με δημοψήφισμα.

    8. Η "επιφύλαξη του νόμου": Σε δεκάδες περιπτώσεις το Σύνταγμα, χρησιμοποιώντας την φράση "όπως νόμος ορίζει" ή κάτι ανάλογο, είτε εναποθέτει την προστασία κάποιου δικαιώματος στην βούληση του νομοθέτη, είτε προβλέπει ότι θα ισχύσει μία διάταξη μόνο από την στιγμή που θα εκδοθεί ο νόμος που θα την προσδιορίζει. Με αυτό τον τρόπο, σε πολλές περιπτώσεις τίθεται σε αχρησία η συνταγματική διάταξη ή παραλύει η προστασία του δικαιώματος.

   9. Η έλλειψη προστασίας των κοινών αγαθών: Το Σύνταγμα δεν αναγνωρίζει ότι ορισμένα αγαθά (όπως το νερό) είναι κοινά με αποτέλεσμα να τίθεται υπό αμφισβήτηση ο δημόσιος χαρακτήρας τους και να απειλούνται με ιδιωτικοποίηση.  

  10. Η ίδια η έννοια του πολίτη: Το Σύνταγμα στο άρ. 4 παρ.3 δεν ορίζει τα προσόντα που πρέπει να  διαθέτει κάποιο πρόσωπο για να θεωρείται πολίτης της χώρας , ούτε καν θέτει τις αδιαμφισβήτητες  προϋποθέσεις. Τα αφήνει όλα στην αυθαιρεσία του κοινού νομοθέτη.