Η ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ

   Η διακήρυξη της ελληνικής επανάστασης εξεδόθη στην Επίδαυρο στις 15 Ιανουαρίου 1822 αμέσως μετά την ψήφιση του πρώτου επαναστατικού Συντάγματος. Υπογράφεται από τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο ως πρόεδρο της Εθνικής Συνέλευσης και άλλους 58 αντιπροσώπους από την Πελοπόννησο , την Ανατολική και Δυτική Στερεά και τα νησιά Σπέτσες, Ύδρα, Ψαρά και Κάσο. Συγγραφέας της φέρεται ο Θεόδωρος Νέγρης (Παπαρρηγόπουλος, Ιστορία του ελληνικού έθνους, βιβλίο 15ο).

    Η διακήρυξη της Επιδαύρου δεν είναι απλώς ένα εμπνευσμένο κείμενο. Υπήρξε, όπως ρητά αναφέρει ο Παπαρρηγόπουλος (ό.π.)  "το κάλλιστον ίσως έγγραφον εξ όσων ποτέ επί 60 έτη εξέδωκεν ελληνική συνέλευση ή κυβέρνησις". Και τούτο διότι αναδεικνύει κατά μεγαλειώδη τρόπο την ιστορική συνέχεια του ελληνισμού και αποδεικνύει πέραν πάσης αμφιβολίας ότι οι επαναστάτες είχαν απόλυτη επίγνωση του ιερού καθήκοντος και της ιστορικής αποστολής που έφεραν υπακούοντας ως άλλοι Σπαρτιάτες στις Θερμοπύλες στις εντολές των προγόνων τους.

      Η διακήρυξη ξεκινάει με την εξής διατύπωση: " Απόγονοι του σοφού και φιλανθρώπου Έθνους των Ελλήνων, σύγχρονοι των νυν πεφωτισμένων και ευνομουμένων λαών της Ευρώπης και θεαταί των καλών, ..... ήτο αδύνατο πλέον να υποφέρομεν μέχρις αναλγησίας και ευηθείας την σκληράν του Οθωμανικού Κράτους μάστιγα, ήτις ήδη τέσσαρας περίπου αιώνας επάταξε τας κεφαλάς ημών και αντί του λόγου, την θέλησιν ως νόμον γνωρίζουσα, διώκει και διέταττε τα πάντα δεσποτικώς και αυτογνωμόνως. ..."

    Περαιτέρω συνεχίζει: " Ο κατά των Τούρκων πόλεμος ημών, μακράν του να στηρίζεται εις αρχάς τινας δημαγωγικάς και στασιώδεις ή ιδωφελείς μέρους τινός του σύμπαντος Ελληνικού Έθνους σκοπούς , είναι πόλεμος εθνικός, πόλεμος ιερός, πόλεμος του οποίου η μόνη αιτία είναι η ανάκτηση των δικαίων της προσωπικής ημών ελευθερίας, τα οποία ενώ την σήμερον όλοι οι ευνομούμενοι λαοί της Ευρώπης τα χαίρουσιν, από ημάς μόνον η σκληρά και απαραδειγμάτιστος των Οθωμανών τυρρανία επροσπάθησε με βία να αφαιρέση και εντός του στήθους ημών να τα πνίξη.  ...."

   Κατόπιν , αφού δηλώνει ότι η εθνική ελευθερία αντλεί την ισχύ της από το φυσικό δίκαιο  χωρίς να παραγράφεται όσοι αιώνες τυραννίας και εάν περάσουν και ότι οι Έλληνες ουδέποτε έπαυσαν να αγωνίζονται για την ελευθερία τους  όσο οι συνθήκες τους το επέτρεπαν, διακηρύσσει :Από τοιαύτας αρχάς των φυσικών δικαίων ορμώμενοι, και θέλοντες να εξομοιωθώμεν με τους λοιπούς συναδέλφους μας , Ευρωπαίους Χριστιανούς, εκινήσαμεν τον πόλεμον κατά των Τούρκων, μάλλον δε τους κατά μέρος πολέμους ενώσαντες, ομοθυμαδόν εκστρατεύσαμεν, αποφασίσαντες ή να επιτύχωμεν τον σκοπόν μας και να διοικηθώμεν με νόμους δικαίους, ή να χαθώμεν εξ ολοκλήρου, κρίνοντες ανάξιον να ζώμεν πλέον ημέις οι απόγονοι του περικλεούς εκείνου Έθνους των Ελλήνων υπό δουλείαν τοιαύτην, ιδίαν μάλλον των αλόγων ζώων παρά των λογικών όντων."   

  Η διακήρυξη ανακοινώνει στην συνέχεια ότι αφού επί δέκα μήνες "τα όπλα μας εφάνηκαν πολλαχού νικηφόρα" και "αι ενάντιαι περιστάσεις ήρχισαν να εξομαλίζονται" είχε φθάσει η στιγμή της θέσπισης Συντάγματος το οποίο να τηρείται από όλους και ορίζει περί της διακυβέρνησης της χώρας.

    Η διακήρυξη της Επιδαύρου καταλήγει ως εξής: "Είθε ο κραταιός του Υψίστου βραχίων να ανυψώση και αρχομένους και άρχοντας, την Ελλάδα ολόκληρον, προς την πάρεδρον αυτού σοφίαν, ώστε να αναγνωρίσουσιν τα αληθή των αμοιβαία συμφέροντα. Και οι μεν δια της προνοίας, οι δε λαοί δια της ευπειθείας, να στερεώσωσι της κοινής ημών Πατρίδος την πολύευκτον ευτυχίαν. Είθε, είθε."

   Η μεγαλειώδους εμπνεύσεως διακήρυξη της Επιδαύρου αποτυπώνει την βάση πάνω στην οποία στηρίχθηκε ο νέος ελληνισμός με απόλυση συνείδηση της ιστορικής του συνέχειας και του καθήκοντος που αισθάνεται ότι έχει απέναντι στην ίδια την ιστορία.  Απότοκος αυτής της διακήρυξης υπήρξε αργότερα το ρεύμα του κλασικισμού και η "Μεγάλη Ιδέα" με την οποία πορεύθηκε ο ελληνισμός τουλάχιστον μέχρι τον ά παγκόσμιο πόλεμο και την μικρασιατική καταστροφή του 1922. Τελευταία μεγάλη πράξη στα πλαίσια αυτού του ιερού καθήκοντος υπήρξε το έπος του 1940.

        " Ω ξειν, αγγέλειν λακεδαιμονίοις, ότι τήδε

      κείμεθα, τοις κείνων ρήμασι πειθόμενοι."

 Είναι βαριά η κληρονομιά όταν θεωρείς εαυτόν απόγονο του "περικλεούς έθνους των Ελλήνων".