Η ΑΜΕΣΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Η ΕΜΜΕΣΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΙ Η ΜΙΚΤΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

        Δημοκρατία, όπως προκύπτει και από την ετυμολογία της λέξης (κράτος + δήμος), καλείται το πολίτευμα όπου κυριαρχεί ο λαός, ήτοι το σύνολο των πολιτών: "Λέγω δ' οίον εν μεν ταις δημοκρατικαίς (πολιτείαις) κύριος ο δήμος, οι δ' ολίγοι τουναντίον εν ταις ολιγαρχίαις." (Αριστοτέλους, πολιτικά, Γ΄, 12-14). Ανώτατο και κυρίαρχο όργανο της δημοκρατίας είναι η συνέλευση των πολιτών, η "εκκλησία του δήμου", η οποία συνέρχεται συχνά,  νομοθετεί,  ασκεί εκτελεστικές εξουσίες, επιλέγει η ίδια τους δικαστές (δι' εκλογής ή  δια κληρώσεως) και εκλέγει τα λοιπά  όργανα της πολιτείας. Η δημοκρατία γεννήθηκε και αναπτύχθηκε στις πόλεις - κράτη της αρχαίας Ελλάδας και σήμερα της προσδίδεται ο όρος "άμεση", διότι οι εξουσίες ασκούνταν άμεσα από το λαό χωρίς αντιπροσώπους και μεσάζοντες. Λαμπρότερο παράδειγμα όλων υπήρξε η Αθήνα του 5ου αι. π.Χ, όπου η έννοια της πόλης ταυτίστηκε  σε τέτοιο βαθμό με την συμμετοχή των πολιτών της στην άμεση άσκηση της εξουσίας , ώστε   εκείνος ο οποίος δεν συμμετείχε στα κοινά δεν θεωρούνταν τίποτε άλλο παρά "άχρηστος".( "Μόνοι γαρ τον τε μηδέν τώνδε μετέχοντα ουκ απράγμονα, αλλ' αχρείον νομίζομεν " , Θουκιδίδου, Περικλέους επιτάφιος, ιστορίαι, Β΄, 40).
       Βεβαίωςη δημοκρατία εκ της φύσεώς της είναι πάντοτε άμεση διότι, όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, προϋποθέτει την απευθείας άμεση συμμετοχή των πολιτών. Ωστόσο, επικράτησε σήμερα να καλείται έτσι σε αντιπαραβολή προς την λεγόμενη "έμμεση" ή αντιπροσωπευτική δημοκρατία". Ως "έμμεση δημοκρατία"  καλείται το πολίτευμα που στηρίζεται , όχι στην απευθείας άσκηση της εξουσίας από το λαό, αλλά στην έμμεση μέσω αντιπροσώπων άσκηση. Η έμμεση δημοκρατία, η οποία αποτέλεσε την βάση των σύγχρονων πολιτευμάτων του δυτικού κόσμου από το τέλος του 18ου μέχρι τον 20ο αιώνα, στηρίζεται στους αντιπροσώπους. Δεν θέλει τον πολίτη στο επίκεντρο, ούτε προϋποθέτει εκκλησία του δήμου. Προτιμάει να αναγορεύει  τον λαό "πηγή άσκησης της εξουσίας" και  να τον αφήνει στο περιθώριο,  όπως οι πηγές οι οποίες βρίσκονται πολύ μακριά από το ρεύμα των ποταμών (βλ.άρ. 1 του ελλ. Συντάγματος το οποίο ορίζει ότι"όλες οι εξουσίες πηγάζουν από το λαό, υπάρχουν υπέρ αυτού και του έθνους και ασκούνται όπως ορίζει το Σύνταγμα".)
      Είναι προφανές ότι η αυτοαποκαλούμενη έμμεση δημοκρατία παραβιάζει την βασική αρχή της  ίδιας της δημοκρατίας, η οποία είναι η... αμεσότητα, δηλαδή η άσκηση της πολιτικής εξουσίας απευθείας από το λαό. Ως εκ τούτου δεν δικαιούται να ονομάζεται δημοκρατία, αλλά μάλλον ολιγαρχία, διότι η εξουσία ασκείται από ολίγους στο όνομα των πολλών.
       Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η λεγομένη έμμεση δημοκρατία είναι πλέον ξεπερασμένη. Ήδη σε πολλές χώρες  του δυτικού κόσμου, οι πολίτες διεκδίκησαν και πέτυχαν την θέσπιση και εισαγωγή θεσμών άμεσης συμμετοχής των πολιτών , όπως η διενέργεια δημοψηφίσματος κατόπιν λαϊκής πρωτοβουλίας, ή η ανάκληση νόμου ή αξιωματούχου, αλλά και η εφαρμογή κανόνων εσωκομματικής δημοκρατίας, ώστε να τίθενται δημοκρατικοί κανόνες στην λήψη των πολιτικών αποφάσεων. Στις περιπτώσεις αυτές ορισμένοι κάνουν λόγο για "μικτή" δημοκρατία. ( demokratie semi - directe πρβλ.Δημητρόπουλο Γενική Συνταγματική θεωρία, σελ.458).
        Ο αγώνας για την πολιτική χειραφέτηση του ανθρώπου συνεχίζεται.
  

Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Η ΣΑΝΙΔΑ ΤΟΥ ΚΑΡΝΕΑΔΟΥ

Οι παράγοντες που διαμόρφωσαν την πολιτειακή οργάνωση και τα Συντάγματα ...

ΟΙ ΒΟΥΛΕΥΤΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΤΗΣ 21ΗΣ ΜΑΪΟΥ 2023